Een onderneming zonder ondernemingsplan is als een boot zonder stuur. De eerste fase is prima te overzien, maar zodra het serieuzer wordt mist het teamgevoel, de focus, het juiste moment om een gekozen strategie te herzien of het moment waarop het tijd is voor champagne.
Toch werkt de hippe nieuwerwetse ondernemer vaak zonder zo’n ondernemingsplan. De Lean Startup-filosofie vertelt ons immers dat we onze plannen continu moeten aanpassen aan de realiteit. Het lijkt dus dat het maken van een goed ondernemingsplan weggegooide tijd is. Maar niets is minder waar.
Ons luie brein
De grootste valkuil voor ondernemingen zonder plan is dat ze strategieën wijzigen, nog voordat bewezen is dat ze niet werken. Ondernemers die ‘Thinking Fast and Slow’ van Daniel Kahneman gelezen hebben weten dat ons brein van nature lui is. Wanneer we een complexe vraag te verwerken krijgen, gebruiken we ons gevoel in plaats van ratio om hier antwoord aan te geven. Zo zetten we dus ook ons gevoel in om te bepalen of een gekozen strategie werkt.
We kunnen in deze context veel leren van Glasaal Volendam, één van onze klanten bij Ripplestarters. Dat bedrijf heeft als doel de natuur te ontlasten door paling te reproduceren in een kweekomgeving. Daarvoor experimenteert het bedrijf al jaren met verschillende soorten voedsel voor de babypaling. Naar alle waarschijnlijkheid hebben ze vorige maand een babypaling laten eten en dat is voor het eerst. Een belangrijke stap in de realisatie van commerciële palingkweek – iets waar nog niemand wereldwijd in slaagde. Dit lukte dankzij een plan dat iedere keer gewijzigd werd op basis van gemeten resultaten. Niet op basis van een gevoel.
Draaien aan de social media-knoppen
Een ander voorbeeld. Ik zie veel social media-campagnes van startups een stille dood sterven. Ze starten enthousiast, maar wanneer de resultaten uitblijven geven ze het op. De content, de frequentie, de gekozen kanalen en het tijdstip waarop de content gedeeld wordt zijn maar een paar voorbeelden van de variabelen die voor ieder bedrijf anders ingericht worden om de juiste snaar te raken. Het vereist discipline, doorzettingsvermogen en analytisch vermogen om de social media-knoppen zo te zetten dat ze voor je gaan werken.
De vraag is hoe wij onze experimenten net zo efficiënt schrijven en up-to-date houden als de wetenschappers bij Volendam Glasaal dat doen. Ik zie veel teams gebruik maken van scrum methodes. Die zijn uitstekend voor software-ontwikkeling, maar niet voor het aansturen van je onderneming. Je meet namelijk alleen welke taken uitgevoerd zijn. Dat is slechts een deel van de puzzel. Ik zie ook veel ondernemers gebruik maken van het Business Model Canvas. Een goed model om een totaaloverzicht van je onderneming te maken, maar geen geschikt model om mee te sturen.
Hoe het wel moet
Bij Ripplestarters sommen wij in staccato de volgende vier soorten informatie op in een Google Drive-document:
– Doelen
– Strategieën
– Geplande acties gekoppeld aan de strategieën
– Variabelen waarmee we het succes van de gekozen strategieën meten
We doen dit gezamenlijk. We bepalen eerst het overkoepelende doel waar iedereen aan bijdraagt. Vervolgens bepalen we de subdoelen die bijdragen aan het hogere doel. Die subdoelen vertalen zich naar strategieën, bijhorende acties en meetbare variabelen. Een keer per kwartaal analyseren we en verbeteren we ons plan.
Wanneer je dit gaat doen zul je merken dat twee soorten informatie in je plan altijd gelijk blijven: de doelen en de variabelen waarmee je de resultaten meet. De strategieën en bijbehorende acties zullen veranderen. Maar alleen wanneer dat echt nodig blijkt te zijn op basis van harde cijfers.
Het resultaat? Een team dat begrijpt waar iedereen zo hard aan werkt en ongetwijfeld veel meer champagne-momenten.
